Επιστολή Ο.Σ.ΥΠ.Ε. στην πολιτική ηγεσία για το σχέδιο νόμου του Υπ. Ανάπτυξης για το ΕΣΠΑ

 

κκ. Υπουργοί, Υφυπουργοί και Γενικοί Γραμματείς

---

Με αφορμή το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας α) Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, β) ενσωμάτωση της οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2012 (EE L 156/16.6.2012) στο ελληνικό δίκαιο, τροποποίηση του ν. 3419/2005 (Α΄297) και άλλες διατάξεις΄΄ έχουμε να σας επισημάνουμε τα ακόλουθα ζητήματα, τα οποία κρίνονται μείζονα τόσο για την άσκηση πολιτικών ανάσχεσης της ανεργίας, όσο και για την υπόσταση του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ως αναγκαίου θεσμού και βασικού πυλώνα κάθε αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής, με την οποία επιχειρείται η διέξοδος από την κρίση.

Το Υπουργείο μας από την έναρξη υλοποίησης των Διαρθρωτικών Ταμείων είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Από το 1981, που εντάχθηκε η χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πρώτη προγραμματική περίοδο (Α΄Κ.Π.Σ.) μέχρι και το ΕΣΠΑ, το υπουργείο Εργασίας έχει καθοριστική συμβολή και συμμετοχή στη διαμόρφωση και την άσκηση πολιτικών με κεντρικό στόχο την επανένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας, την καταπολέμηση της ανεργίας και την προώθηση της απασχόλησης καθώς και τη διατήρηση των εργαζομένων σε θέσεις εργασίας μέσω προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και συμβουλευτικής, ολοκληρωμένων δράσεων κοινωνικής ένταξης, προγραμμάτων δημιουργίας μικρών επιχειρήσεων. Αυτό πραγματοποιείται μέσω της εκπόνησης και τελικά της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των εκάστοτε Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, που διαχειρίζεται ανέκαθεν το Υπουργείο μας.

Η πρώτη “καινοτομία” του νέου ΕΣΠΑ είναι ότι πλέον ενοποιούνται δύο βασικά Επιχειρησιακά Προγράμματα δηλ. το Ε.Π. “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού”, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Εργασίας και το “Δια Βίου Μάθησης”, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Παιδείας. Πλέον το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ονομάζεται Ε.Π. “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και Δια Βίου Μάθησης”. Δυσκολευόμαστε ειλικρινά να κατανοήσουμε τους σκοπούς που καλείται να εξυπηρετήσει η συγκεκριμένη ενέργεια. Η οποιαδήποτε αναπτυξιακή προσπάθεια κάθε χώρας στηρίζεται στην μαθητεία και την αρχική επαγγελματική κατάρτιση, τη λειτουργία των σχολείων και των πανεπιστημίων και κατόπιν στην συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση με δράσεις ένταξης των ανέργων σε νέες θέσεις εργασίας, καταπολέμησης της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι δύο τομείς που χειρίζονται δύο διαφορετικά Υπουργεία με αρκετή επιτυχία μέχρι τώρα μέσα σε ένα πλαίσιο, βεβαίως, συντονισμού των επιχειρούμενων πολιτικών. Φανταζόμαστε από τώρα τις στρεβλώσεις και τις καθυστερήσεις που θα δημιουργήσει το απόλυτα συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης που εισάγει ο νέος νόμος ΕΣΠΑ στην διαχείριση των πόρων, κυρίως γιατί δεν έχει προβλεφθεί κάποιο μεταβατικό στάδιο πριν την έναρξη λειτουργίας της νέας «υπερυπηρεσίας». Επίσης, δεν είναι καθόλου σαφής η αναγκαιότητα λειτουργίας της Υπηρεσίας «Λεβιάθαν» σε μια προγραμματική περίοδο κατά την οποία οι πόροι είναι λιγότεροι κατά πολλά δισ. Ευρώ. Το σημαντικότερο, τέλος, είναι ότι κατά την άποψή μας το προβαλλόμενο επιχείρημα ότι η ενοποίηση των δύο Ε.Π. εξυπηρετεί την σύνδεση αρχικής και συνεχιζόμενης κατάρτισης είναι κατ’ ουσίαν λανθασμένη και ξεπερασμένη. Το μέγιστο πρόβλημα της ανεργίας δεν επιλύεται με μόνο όπλο την κατάρτιση, αρχική και συνεχιζόμενη, αλλά προϋποθέτει την αξιοποίηση και άλλων πολιτικών και εργαλείων, όπως η μαθητεία, οι ολοκληρωμένες δράσεις καταπολέμησης της ανεργίας, οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, η κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα, πολιτικές που μέχρι σήμερα εξυπηρετεί με επιτυχία το Υπουργείο Εργασίας.

Η δεύτερη “καινοτομία” είναι ότι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ ΕΠΑΝΑΔ) του Υπουργείου υπάγεται πλέον διοικητικά στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Αυτή είναι μια ξεκάθαρη αποδυνάμωση του ρόλου του Υπουργείου μας αφού χάνει ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Δεν είναι δεδομένο ότι οι πολιτικές του Υπουργείου Εργασίας, όσον αφορά τις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ θα ενσωματώνονται στο νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα, καθώς οι προτάσεις που θα δύναται να κάνει η νέα Επιτελική Δομή που θα δημιουργηθεί στο Υπουργείο δεν είναι δεσμευτικές. Προβληματική, επίσης διαφαίνεται και η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο αυτές δομές.

Το σημαντικότερο όμως όλων είναι το γεγονός ότι το ΕΚΤ δεν αφορά στην κατασκευή δρόμων, υποδομών κλπ., ούτε στην αξιολόγηση επενδυτικών φακέλων. Είναι το μόνο Ταμείο που «διαχειρίζεται» τον ανθρώπινο παράγοντα και ειδικά τις πληθυσμιακά αυξανόμενες λόγω κρίσης ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και απαιτεί εμπειρία, τεχνογνωσία και χρόνια εξειδίκευση που το Υπουργείο Ανάπτυξης ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ.

Η τρίτη “καινοτομία” είναι ότι η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Δράσεων ΕΚΤ (Ε.Υ.Σ.Ε.Κ.Τ.), ενσωματώνεται στην Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού (Ε.Υ.Σ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και, ως εκ τούτου, ο συντονισμός των Δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου αποτελεί ένα ακόμη χαμένο εργαλείο για το Υπουργείο μας.

Η τέταρτη “καινοτομία” είναι ότι δημιουργείται στο Υπουργείο μας η λεγόμενη «επιτελική μονάδα ΕΣΠΑ», η οποία θα αποτελείται από τις τρεις Ειδικές Υπηρεσίες, την ΕΥΕ, ΤΗΝ ΕΥΚΕΚΟ και την Ειδική Υπηρεσία “Δομή Σχεδιασμού και Οργάνωσης της Παρακολούθησης της Εφαρμογής και Αξιολόγησης των Συστημικών Παρεμβάσεων του Ε.Π. “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού”. Είναι καθόλα ανησυχητικό το ότι οι αρμοδιότητες της νέας Υπηρεσίας είναι συρρικνωμένες και υπολείπονται κατά πολύ των αρμοδιοτήτων των παραπάνω υπηρεσιών, ως έχουν σήμερα, καθώς δεν προβλέπεται η δυνατότητα συντονισμού ή/και διαχείρισης προγραμμάτων και πόρων στις επιτελικές δομές ΕΣΠΑ. Για παράδειγμα, η ΕΥΚΕΚΟ σήμερα ως δια νόμου (ν. 4019/2011) συντονιστικός φορέας για την ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας συντονίζει όλους τους αρμόδιους φορείς και Υπουργεία και σχεδιάζει τις εν γένει πολιτικές για την ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας, η εδραίωση της οποίας αποτελεί στοίχημα για τη χώρα μας και σημαντικό εργαλείο αναπτυξιακής πολιτικής, διαχειρίζεται ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης 132 έργα ΤΟΠ ΕΚΟ, προϋπολογισμού 60.000.000 ευρώ, ενώ έχει προβεί σε προκηρύξεις εμπροσθοβαρών δράσεων, όπως η λειτουργία Περιφερειακών Μηχανισμών υποστήριξης της δημιουργίας Κοινωνικών Επιχειρήσεων, προϋπολογισμού 20.000.000 ευρώ και λειτουργεί τέλος ως τελικός δικαιούχος για έργα συστημικών παρεμβάσεων προϋπολογισμού 1.000.000 € και περίπου άλλου 1.000.000€ στη νέα προγραμματική. Εν τέλει σε τι εξυπηρετεί η πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων και ολόκληρων τομέων, όπως η Κοινωνική Οικονομία και οι «συστημικού χαρακτήρα» παρεμβάσεις πέραν της αναβολής ή ματαίωσης υλοποίησης αποφασισμένων εθνικών πολιτικών;

Για να συνοψίσουμε

• Το Υπουργείο Εργασίας παραδοσιακά ασκεί πολιτική μέσω των Διευθύνσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας, του ΣΕΠΕ, του ΟΑΕΔ και των Υπηρεσιών ΕΚΤ. Σήμερα με τα προβλεπόμενα στο νέο νόμο ΕΣΠΑ το Υπουργείο Εργασίας εμφανίζεται καθόλα αποδυναμωμένο, καθώς θα απολέσει τους βασικούς πυλώνες άσκησης της πολιτικής ανάσχεσης της ανεργίας, που μέχρι σήμερα διαθέτει, δηλαδή την αρμοδιότητα συντονισμού και διαπραγμάτευσης δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, την αρμοδιότητα αυτοτελούς διαμόρφωσης, διαχείρισης και υλοποίησης ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και ολοκληρωμένων δράσεων καταπολέμησης της ανεργίας του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, την αρμοδιότητα αυτοτελούς αξιοποίησης νέων εργαλείων δημιουργίας απασχόλησης, όπως η Κοινωνική Οικονομία που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα Υπουργείου, ή έστω Γενικής Γραμματείας.

• Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού”, η οποία διαχειρίζεται κατ΄ εξοχήν δράσεις του Υπουργείου Εργασίας αποτελεί παρελθόν. Εκτός του ότι συγχωνεύεται με τη Διαχειριστική Αρχή του Υπ. Παιδείας με πλείστα όσα προβλήματα που θα προκύψουν κατά τη διαχείριση των πόρων (προτεραιότητες πολιτικής, αναγκαιότητα άμεσων παρεμβάσεων σε σοβαρά θέματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία λόγω κρίσης, δυσκολία συνεννόησης μεταξύ δύο Υπουργείων που ιεραρχούν διαφορετικά τις ανάγκες τους, δυστοκία άσκησης αποτελεσματικής διοίκησης ανθρωπίνων πόρων πολυάριθμων στελεχών με διαφορετική κουλτούρα, προέλευση, εργασιακές εμπειρίες και πρακτικές) πλέον οι αρμόδιοι Υπουργοί θα πρέπει να ζητούν συνάντηση με τον Υπουργό Ανάπτυξης, προκειμένου να συζητήσουν τις προτεραιότητες ή ακόμα και τις αγκυλώσεις των πολιτικών και των δράσεων που είναι της αρμοδιότητας των δικών τους Υπουργείων. Τώρα πώς είναι δυνατόν να ευελπιστούμε στη γρήγορη απορρόφηση των κοινοτικών πόρων, όταν η Ειδική Υπηρεσία που διαχειρίζεται τα έργα του ΕΣΠΑ αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας ανήκει στο Υπουργείο Ανάπτυξης και για κάθε προκύπτον θέμα θα απαιτούνται συναντήσεις, συνεννοήσεις και ενδεχόμενα διαφωνίες επί πολιτικών και προτεραιοτήτων.

• Αναφορικά με το στελεχιακό δυναμικό και ειδικότερα τους δημοσίους υπαλλήλους που υπηρετούν στις ειδικές υπηρεσίες, το Υπουργείο Εργασίας πλέον έχει απολέσει το δικαίωμα της στελέχωσης και της εν γένει διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού σε υπηρεσίες που έχει αποκλειστικά την αρμοδιότητα. Φανταζόμαστε την περίπτωση να συνεννοείται ο Υπουργός Εργασίας με τον Πρόεδρο της Μ.Ο.Δ. προκειμένου να διαχειριστούν την κάθε περίπτωση υπαλλήλου, που θα εργάζεται στο Υπουργείο Εργασίας και θα επιτελεί το έργο του Υπουργείου.

• Οι προτεινόμενες επιτελικές μονάδες των Υπουργείων τελικά δημιουργούνται μόνο για να χρυσώσουν το «χάπι» των αντιδρώντων Υπουργών, καθώς πέραν του δικαιώματος εισηγήσεων και προτάσεων, καμία άλλη αρμοδιότητα σχεδιασμού, εφαρμογής και διαχείρισης δεν τους απομένει. Ακόμη και η συγχωνεύσεις υπηρεσιών που προτείνονται, δεν διευκρινίζεται πουθενά στο νόμο, αν προσδίδουν στις επιτελικές μονάδες τις ιδιότητες των φορέων διαχείρισης ή συντονισμού κλπ. που οι συγχωνευόμενες υπηρεσίες διαθέτουν σήμερα.

• Ο υπερσυγκεντρωτισμός αρμοδιοτήτων σε ελάχιστες δομές (Διαχειριστικές Αρχές, επιτελικές μονάδες) έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι συμβάλλει μόνο στην δημιουργία δυσχερειών στη διαχείριση των προγραμμάτων και στην απορρόφηση των κονδυλίων. Ή μήπως τελικά όλοι οι δρόμοι οδηγούν στις «έξωθεν υπεργολαβίες λόγω αδυναμίας ανταπόκρισης των υπερυπηρεσιών»;;;;

ΖΗΤΑΜΕ:

- Να παραμείνουν οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων ως έχουν και να συνεχίσουν να υπάγονται διοικητικά στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
– Να παραμείνει η διαχείριση των προγραμμάτων ανεργίας στο Υπουργείο μας, το οποίο είναι και καθ’ ύλην αρμόδιο αλλά διαθέτει και την τεχνογνωσία και την πείρα τόσων ετών.
– Να μην διακοπεί βίαια η ανάπτυξη σημαντικών πολιτικών, όπως η κοινωνική οικονομία, η οποία σήμερα αποτελεί προτεραιότητα του Υπουργείου μας, ενώ στο νέο ΕΣΠΑ δεν υπάρχει πια η αρμόδια υπηρεσία (ΕΥΚΕΚΟ) που διαθέτει την τεχνογνωσία του αντικειμένου της κοινωνικής οικονομίας.

κκ. Υπουργοί, Υφυπουργοί και Γενικοί Γραμματείς

Η καλπάζουσα ανεργία δεν επιτρέπει πλέον πειραματισμούς σε βάρος των πολιτών, ούτε διακοσμητικές υπηρεσίες, απαξιώνοντας την πολυετή εμπειρία και τεχνογνωσία των υπαλλήλων του Υπουργείου Εργασίας που εργάζονται στις Ειδικές Υπηρεσίες.

ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ.
O ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΗΛΙΑΣ ΚΙΟΥΛΟΣ
Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΧΟΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ο.Σ.ΥΠ.Ε.

Πηγή: http://koinsep.org