Μια διαφορετική διάσταση της ροής
προσφύγων και οικονομικών μεταναστών προς την Ευρώπη, αυτή των λύσεων
που προσφέρει μακροπρόθεσμα και όχι των προβλημάτων που δημιουργεί
βραχυπρόθεσμα, καταθέτει μιλώντας στην «Κ» ο εκπρόσωπος του Διεθνούς
Οργανισμού Μετανάστευσης (ΙΟΜ), Τζόελ Μίλμαν. Επισημαίνει χαρακτηριστικά
ότι μέσα στα επόμενα χρόνια «η Ευρώπη θα χρειασθεί εκατομμύρια νεαρούς
εργαζομένους οι οποίοι, με τους φόρους που θα καταβάλλουν, θα
χρηματοδοτούν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει τα ευρωπαϊκά κράτη προς
τους συνταξιούχους, την ώρα που τα υφιστάμενα κοινωνικά κονδύλια
αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτές».
Λίγοι αμφισβητούν την παραπάνω διαπίστωση η οποία είναι άλλωστε απόρροια συγκεκριμένων οικονομετρικών αναλύσεων. «Πολλοί σημαντικοί οικονομολόγοι έχουν κάνει τους σχετικούς υπολογισμούς και καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα», σημειώνει ο κ. Μίλμαν και προσθέτει: «Σε πολιτικό επίπεδο η Αγκελα Μέρκελ ήταν η πρώτη που αντιλήφθηκε αυτή την πραγματικότητα και την αγκάλιασε ως βασική παράμετρο μιας μακροοικονομικής λύσης, καθώς ξαφνικά παρουσιάζεται μια εξαιρετική ευκαιρία να ενσωματώσει η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στους πληθυσμούς τους μεγάλο αριθμό νέων εργαζομένων που μπορούν να παραγάγουν και να συμβάλουν στη δυναμική της ευρωπαϊκής οικονομίας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο οργανισμός και δημοσιεύονται σε εκθέσεις του, η γήρανση του πληθυσμού και οι δημογραφικές πιέσεις αυξάνουν τις ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό των χωρών της Ε.Ε. Η πραγματικότητα αυτή και οι μακροπρόθεσμες δημογραφικές τάσεις συγκλίνουν προς μια ταχύτατα αυξανόμενη ανάγκη μεταναστευτικών εισροών σε συγκεκριμένους τομείς και στα δύο άκρα της αγοράς εργασίας, από επιστήμονες ώς απλούς εργάτες. «Χωρίς μετανάστευση το εργατικό δυναμικό της Δυτικής Ευρώπης θα μειωθεί κατά 50 εκατομμύρια μέχρι το 2050, ενώ ακόμη και με το σημερινό επίπεδο εισροών, θα υπάρξει μείωση πάνω από 30 εκατομμύρια».
Η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως χωρίς την «ένεση» νέου «αίματος», φαντάζει δύσκολο έως αδύνατο να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στις κοινωνικές δαπάνες που υπόσχονται οι κυβερνήσεις και στους πόρους χρηματοδότησης που χρειάζονται. «Μιλάμε για πολλές δεκαετίες και πολλά εκατομμύρια κόσμου. Ετσι, χρειάζονται χρήματα και προσπάθειες για τη διαχείριση όλων αυτών των μεταναστευτικών ροών, οι οποίες δεν πρόκειται να εξαφανισθούν ή να εξανεμισθούν ξαφνικά».
Από την άλλη, «όλοι αναγνωρίζουν ότι το μέγεθος του προβλήματος είναι τέτοιο, που απαιτεί πολύ δημιουργική σκέψη», λέει ο κ. Μίλμαν και προσθέτει: «Ηγέτες, κυβερνήσεις και κοινωνίες πρέπει να προχωρήσουν πολύ πέρα από την ιδέα των συνοριακών ελέγχων και του πώς σταματάμε τη ροή σε κάποια σύνορα. Αυτό όχι μόνο δεν αρκεί, αλλά τα δημογραφικά στοιχεία δείχνουν ότι μάλλον επιδεινώνει το πρόβλημα».
Οι έρευνες δείχνουν ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στην πορεία οι μετανάστες στηρίζουν το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, δεν το επιβαρύνουν, καθώς συνεισφέρουν περισσότερα από τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν (π.χ. σύμφωνα με έρευνα του ιδρύματος Bertelsmann, το 2012 στη Γερμανία οι μετανάστες συνεισέφεραν κατά μέσο όρο 3.300 ευρώ).
«Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη. Η Ιαπωνία έχει το δικό της δημογραφικό παζλ. Είναι μάλλον πολιτισμικά δύσκολο να ζητήσεις από τους Ιάπωνες να δεχθούν εκατομμύρια Σύρους, αλλά και η δική τους δημογραφική κατάσταση είναι πολύ άσχημη, θα έλεγα χειρότερη». Κάνοντας ουσιαστικά έκκληση για μια πιο θετική υποδοχή των μεταναστών, ο κ. Μίλμαν επικαλείται το παράδειγμα της Λατινικής Αμερικής «όπου άνθρωποι που πήγαν εκεί πριν από έναν αιώνα, από τη Συρία, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, την Παλαιστίνη, συνεισέφεραν και τελικά πρωταγωνίστησαν στην κοινωνική και οικονομική ζωή των χωρών αυτών. Από τους κόλπους αυτών των μεταναστών προήλθαν αρκετοί πρόεδροι και σημαντικοί επιχειρηματίες».
Η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα για την Ευρώπη αφορά την ταυτότητα και εικόνα που έχει μετά πέντε αιώνες, στη διάρκεια των οποίων ήταν μια περιοχή από την οποία έφευγαν μετανάστες, και αυτή είναι η εικόνα που βρίσκεται στο μυαλό των Ευρωπαίων, και είναι μόλις τα τελευταία περίπου 40 χρόνια που έχουμε την Ευρώπη σε ρόλο μιας περιοχής στην οποία εισρέουν άνθρωποι από άλλες περιοχές του πλανήτη. «Οι Ευρωπαίοι ήταν συνηθισμένοι να βλέπουν δικούς τους που ήταν φτωχοί να φεύγουν για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον σε άλλες περιοχές και τώρα καλούνται να κάνουν το αντίστροφο, να υποδεχθούν ανθρώπους και να συμβάλουν στην ευημερία τους».
Τέλος, σε ό,τι αφορά ειδικότερα την Ελλάδα, ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης είναι σαφής: «Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να κατηγορεί την Ελλάδα. Ισως να υπάρχουν κάποια κενά σε επιμέρους ζητήματα, αλλά η όλη συμπεριφορά των Ελλήνων είναι εκπληκτική. Είμαστε υπερήφανοι για την Ελλάδα».
Καθημερινή Έντυπη ΈκδοσηΛίγοι αμφισβητούν την παραπάνω διαπίστωση η οποία είναι άλλωστε απόρροια συγκεκριμένων οικονομετρικών αναλύσεων. «Πολλοί σημαντικοί οικονομολόγοι έχουν κάνει τους σχετικούς υπολογισμούς και καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα», σημειώνει ο κ. Μίλμαν και προσθέτει: «Σε πολιτικό επίπεδο η Αγκελα Μέρκελ ήταν η πρώτη που αντιλήφθηκε αυτή την πραγματικότητα και την αγκάλιασε ως βασική παράμετρο μιας μακροοικονομικής λύσης, καθώς ξαφνικά παρουσιάζεται μια εξαιρετική ευκαιρία να ενσωματώσει η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στους πληθυσμούς τους μεγάλο αριθμό νέων εργαζομένων που μπορούν να παραγάγουν και να συμβάλουν στη δυναμική της ευρωπαϊκής οικονομίας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο οργανισμός και δημοσιεύονται σε εκθέσεις του, η γήρανση του πληθυσμού και οι δημογραφικές πιέσεις αυξάνουν τις ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό των χωρών της Ε.Ε. Η πραγματικότητα αυτή και οι μακροπρόθεσμες δημογραφικές τάσεις συγκλίνουν προς μια ταχύτατα αυξανόμενη ανάγκη μεταναστευτικών εισροών σε συγκεκριμένους τομείς και στα δύο άκρα της αγοράς εργασίας, από επιστήμονες ώς απλούς εργάτες. «Χωρίς μετανάστευση το εργατικό δυναμικό της Δυτικής Ευρώπης θα μειωθεί κατά 50 εκατομμύρια μέχρι το 2050, ενώ ακόμη και με το σημερινό επίπεδο εισροών, θα υπάρξει μείωση πάνω από 30 εκατομμύρια».
Η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως χωρίς την «ένεση» νέου «αίματος», φαντάζει δύσκολο έως αδύνατο να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στις κοινωνικές δαπάνες που υπόσχονται οι κυβερνήσεις και στους πόρους χρηματοδότησης που χρειάζονται. «Μιλάμε για πολλές δεκαετίες και πολλά εκατομμύρια κόσμου. Ετσι, χρειάζονται χρήματα και προσπάθειες για τη διαχείριση όλων αυτών των μεταναστευτικών ροών, οι οποίες δεν πρόκειται να εξαφανισθούν ή να εξανεμισθούν ξαφνικά».
Από την άλλη, «όλοι αναγνωρίζουν ότι το μέγεθος του προβλήματος είναι τέτοιο, που απαιτεί πολύ δημιουργική σκέψη», λέει ο κ. Μίλμαν και προσθέτει: «Ηγέτες, κυβερνήσεις και κοινωνίες πρέπει να προχωρήσουν πολύ πέρα από την ιδέα των συνοριακών ελέγχων και του πώς σταματάμε τη ροή σε κάποια σύνορα. Αυτό όχι μόνο δεν αρκεί, αλλά τα δημογραφικά στοιχεία δείχνουν ότι μάλλον επιδεινώνει το πρόβλημα».
Οι έρευνες δείχνουν ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στην πορεία οι μετανάστες στηρίζουν το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, δεν το επιβαρύνουν, καθώς συνεισφέρουν περισσότερα από τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν (π.χ. σύμφωνα με έρευνα του ιδρύματος Bertelsmann, το 2012 στη Γερμανία οι μετανάστες συνεισέφεραν κατά μέσο όρο 3.300 ευρώ).
«Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη. Η Ιαπωνία έχει το δικό της δημογραφικό παζλ. Είναι μάλλον πολιτισμικά δύσκολο να ζητήσεις από τους Ιάπωνες να δεχθούν εκατομμύρια Σύρους, αλλά και η δική τους δημογραφική κατάσταση είναι πολύ άσχημη, θα έλεγα χειρότερη». Κάνοντας ουσιαστικά έκκληση για μια πιο θετική υποδοχή των μεταναστών, ο κ. Μίλμαν επικαλείται το παράδειγμα της Λατινικής Αμερικής «όπου άνθρωποι που πήγαν εκεί πριν από έναν αιώνα, από τη Συρία, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, την Παλαιστίνη, συνεισέφεραν και τελικά πρωταγωνίστησαν στην κοινωνική και οικονομική ζωή των χωρών αυτών. Από τους κόλπους αυτών των μεταναστών προήλθαν αρκετοί πρόεδροι και σημαντικοί επιχειρηματίες».
Η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα για την Ευρώπη αφορά την ταυτότητα και εικόνα που έχει μετά πέντε αιώνες, στη διάρκεια των οποίων ήταν μια περιοχή από την οποία έφευγαν μετανάστες, και αυτή είναι η εικόνα που βρίσκεται στο μυαλό των Ευρωπαίων, και είναι μόλις τα τελευταία περίπου 40 χρόνια που έχουμε την Ευρώπη σε ρόλο μιας περιοχής στην οποία εισρέουν άνθρωποι από άλλες περιοχές του πλανήτη. «Οι Ευρωπαίοι ήταν συνηθισμένοι να βλέπουν δικούς τους που ήταν φτωχοί να φεύγουν για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον σε άλλες περιοχές και τώρα καλούνται να κάνουν το αντίστροφο, να υποδεχθούν ανθρώπους και να συμβάλουν στην ευημερία τους».
Τέλος, σε ό,τι αφορά ειδικότερα την Ελλάδα, ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης είναι σαφής: «Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να κατηγορεί την Ελλάδα. Ισως να υπάρχουν κάποια κενά σε επιμέρους ζητήματα, αλλά η όλη συμπεριφορά των Ελλήνων είναι εκπληκτική. Είμαστε υπερήφανοι για την Ελλάδα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου